Metoda Ortograffiti – Klasy VII-VIII
Ortograffiti. Czytanie ze zrozumieniem
Czytanie ze zrozumieniem to dwa zeszyty z serii ORTOGRAFFITI, które są przeznaczone dla młodzieży z dysleksją w wieku 13–18 lat. Rozwijają umiejętność czytania, kształcą rozumienie czytanego tekstu oraz doskonalą funkcje słuchowo-językowe.
Dlaczego warto pracować tą serią?
Zabawny tekst naszpikowany trudnościami
Każdą z jednostek rozpoczyna zabawny tekst – napisany przez znaną polską pisarkę książek dla dzieci i młodzieży Roksanę Jędrzejewską-Wróbel – w którym zgromadzono jak najwięcej wyrazów ilustrujących daną zasadę ortograficzną.
Cztery poziomy rozumienia tekstu
Po każdym tekście następuje pięć ćwiczeń oznaczonych odpowiednim piktogramem, pomagających uczniowi lepiej zrozumieć tekst według czterech poziomów rozumienia:
- na poziomie dosłownym uczeń odnajduje i wydobywa to, co jest w tekście;
- na poziomie interpretacyjnym – zauważa związki przyczynowo-skutkowe wynikające z tekstu, ale nie wskazane w nim bezpośrednio;
- na poziomie krytycznym – odnosi się do własnych ocen i doświadczeń;
- na poziomie twórczym tekst staje się dla ucznia inspiracją do nowego działania.
Ćwiczenia słuchowe
Bardzo pomocne dla wszystkich uczniów mających trudności w czytaniu i pisaniu są ćwiczenia słuchowe. W zestawach ćwiczeń słuchowych znalazły się takie, które wszechstronnie doskonalą wrażliwość słuchową, słuch fonemowy, umiejętności fonologiczne oraz pamięć słuchową.
NOWOŚĆ! Przy każdym ćwiczeniu słuchowym i dyktandzie umieszczono kod QR do nagrania, aby uczeń mógł je sprawnie odnaleźć i odtworzyć. Czytają profesjonalni aktorzy, wykwalifikowani do pracy z dziećmi i młodzieżą.
Przykładowe ćwiczenia słuchowe:
ćwiczenie 1 str. 21 POSŁUCHAJ
ćwiczenie 2 str. 22 POSŁUCHAJ
ćwiczenie 3 str. 22 POSŁUCHAJ
ćwiczenie 4 str. 22 POSŁUCHAJ
Dyktanda
Na końcu zeszytu zamieszczono cztery dyktanda bazujące na słownictwie z zakresu ćwiczonych trudności ortograficznych. Stanowią one doskonałą okazję do sprawdzenia stopnia opanowania tych trudności.
Przykładowe dyktando POSŁUCHAJ
Zeszyty ćwiczeń z serii Ortograffiti. Czytanie ze zrozumieniem świetnie się nadają do prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych czy dydaktyczno-wyrównawczych dla uczniów z trudnościami w uczeniu się czytania i pisania. Uczeń może też z nich korzystać samodzielnie, pracując w domu.
Zajęcia na podstawie Metody Ortograffiti najlepiej prowadzić w formie Klubów Ortograffiti.
Ortograffiti. Matematyka
Uczniowie z dyskalkulią, ze względu na charakter trudności, wymagają specjalnego podejścia w nauczaniu, a także w przygotowaniu do egzaminu. O wiele skuteczniejsza jest praca na materiałach uwzględniających ich potrzeby i ograniczenia niż na materiałach standardowych, kierowanych do przeciętnego ucznia. Uczniowie ci często mają utrwalone nieprawidłowe strategie liczenia, są zdemotywowani i zniechęceni licznymi niepowodzeniami, zdarza się, że nie lubią lub wręcz boją się matematyki. To wszystko sprawia, że wymagają oni specjalnego wsparcia, uwzględniającego specyfikę ich trudności. Ta seria Ortograffiti została przygotowana tak, by wesprzeć nauczycieli matematyki w skutecznym przygotowaniu uczniów z trudnościami do egzaminu ósmoklasisty.
Dlaczego praca tą metodą skutecznie przygotuje ucznia do egzaminu?
Metoda Ortograffiti, ze względu na swój charakter terapeutyczny, odpowiada uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wszystkie elementy proponowanej serii, począwszy od struktury przez typ zadań, ich charakter, a także podejście metodyczne, zostały dobrane tak, by uwzględniały trudności uczniów i pomagały w ich przezwyciężeniu. Ponadto szczególny nacisk położono na rozwijanie tych umiejętności, które są kluczowe na egzaminie.
Układ treści skorelowany z podstawą programową
Umożliwia opanowanie umiejętności matematycznych uwzględnionych w podstawie programowej – zawiera działania na liczbach, potęgi, pierwiastki, wyrażenia algebraiczne. Na końcu zeszytu znajduje się powtórzenie materiału z klas IV-VII lub IV-VIII, które może być realizowane według uznania nauczyciela. Pierwszy wariant: materiał powtórkowy realizowany jest równolegle z materiałem zawartym w zeszycie dla kl. VII lub VIII przez cały rok szkolny. Drugi wariant: materiał realizowany jest przed samym egzaminem ósmoklasisty jako przypomnienie i podsumowanie treści z poprzednich lat.
Postępowanie krok po kroku
- przygotowanie podpowiedzi oraz rozwiązanych przykładów,
- konsekwentne używanie kolorystyki pomagające uczniowi zarówno zapamiętać materiał, jak i skoncentrować uwagę na danym zagadnieniu,
- „prowadzenie ucznia za rękę” przy rozwiązywaniu trudniejszych zadań, czyli sugerowanie zapisu rozwiązania danego zadania,
- zastosowanie wskazówek przydatnych przy rozwiązaniu zadania.
Terapeutyczny schemat zajęć
Zaproponowane postępowanie terapeutyczne opiera się na ujednoliconej strukturze terapii, co oznacza, że zajęcia przebiegają według stałego schematu:
- przypomnienie zagadnień z poprzednich zajęć,
- globalne omówienie nowego tematu,
- wprowadzenie nowych, złożonych treści,
- podsumowanie zdobytych nowych umiejętności.
Taki przebieg zajęć ukazuje logikę i konsekwencję działań matematycznych, co sprzyja przyswajaniu nowego materiału i uczy myślenia matematycznego. Ponadto powtarzalność jest czynnikiem wspierającym uczenie się uczniów z trudnościami.
Akcent na rozwijanie myślenia matematycznego
Krok po kroku prowadzi się ucznia przez jeden z najtrudniejszych procesów, jakim jest umiejętność dowodzenia i argumentacji, ze szczególnym naciskiem na naukę zapisywania dowodów matematycznych przez uczniów.
Wzbudzenie zainteresowania matematyką
- odwołanie do osobistych doświadczeń uczniów – praktyczny wymiar matematyki,
- wykorzystanie we wszystkich działach interesującej dla uczniów w tym wieku tematyki astronomicznej.
Prowadzenie terapii wielokomponentowej
- usprawnianie i korygowanie obniżonej sprawności manualnej i grafomotorycznej,
- ćwiczenia usprawniające postrzeganie wzrokowe na materiale matematycznym, opierające się na wyodrębnieniu figury z tła, postrzegania stałości kształtu, figur, liczb oraz symboli matematycznych,
- trening pamięci słuchowej na materiale matematycznym: percepcja ciągów słownych liczb, całych operacji, tekstów zadań oraz poleceń,
- usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej w zakresie postrzegania i zapamiętywania stosunków zarówno przestrzennych, jak i geometrycznych.
Celem prowadzenia takiej wielokomponentowej terapii jest przede wszystkim zwiększenie poziomu umiejętności i wiadomości z zakresu matematyki oraz zmniejszenie poziomu emocji towarzyszącemu liczeniu.
Egzamin ósmoklasisty jest dużym wyzwaniem dla ucznia z trudnościami w uczeniu się.
Aby zakończył się sukcesem, uczeń potrzebuje dłuższego okresu przygotowania i specjalnych pomocy, które pomogą mu przezwyciężyć trudności. Dlatego proponujemy zorganizować w szkole dodatkowe zajęcia – w formie Klubu Ortograffiti – przygotowujące uczniów wymagających dodatkowego wsparcia z klas VII i VIII do egzaminu.
Ortograffiti. Język polski
Starszy uczeń z trudnościami w uczeniu się wymaga terapii równie intensywnej, jak uczeń młodszy. Nie tylko dlatego, że czeka go egzamin zewnętrzny w klasie VIII, ale również dlatego, że przed nim wiele wyzwań związanych ze zdobyciem wiedzy i umiejętności o większym stopniu trudności. W klasach starszych zwiększa się ilość tekstów literackich o trudniejszym charakterze. Podręczniki zawierają dłuższe porcje informacji, w których dominuje specjalistyczne słownictwo, pojęcia, terminy i skomplikowane zwroty, a składnia zdań jest bardziej wymagająca, odległa od składni języka potocznego. W związku z tym również praca ucznia z trudnościami w uczeniu się w klasie VII i VIII powinna wejść na nowe tory.
Dlaczego praca tą metodą skutecznie przygotuje ucznia do egzaminu?
Metoda Ortograffiti, ze względu na swój charakter terapeutyczny, odpowiada uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wszystkie elementy proponowanej serii, począwszy od struktury przez typ zadań, ich charakter, a także podejście metodyczne zostały dobrane tak, by uwzględniały trudności uczniów i pomagały w ich przezwyciężeniu. Ponadto szczególny nacisk położono na rozwijanie tych umiejętności, które są kluczowe na egzaminie.
Uczenie się jest tym bardziej skuteczne, im więcej emocji mu towarzyszy
Dla uczniów w wieku trzynastu, czternastu lat ważne jest przeżywanie emocji (wkraczanie w wiek adolescencji). Postanowiliśmy wykorzystać ten czynnik i zaprezentować uczniowi materiał, z którym może utożsamiać się emocjonalnie, czytając i wykonując zadania. Powstała w ten sposób powieść w odcinkach, którą uczeń czyta i wykonuje ćwiczenia o różnorodnym charakterze.
Tekst jest bazą do ćwiczenia wszystkich umiejętności
Dwa zeszyty ćwiczeń zawierają po 26 kart pracy. Bazą karty pracy jest tekst – fragment powieści lub krótki tekst popularnonaukowy czy publicystyczny, dobrany w taki sposób, aby uzupełniał tekst literacki o ciekawe wiadomości. Język powieści skonstruowany został specjalnie, by uczeń mógł obcować z różną leksyką i różną składnią. Mamy więc miejsca o różnorodnym stylistycznie charakterze, o różnorodnej budowie zdań. Wszystko po to, by uczeń trenował czytanie właściwe dla jego wieku.
Polecenia wymagają od ucznia uważności, wnikliwego czytania, myślenia
Skłaniają ucznia do wielokrotnego sięgania do tekstu, zaznaczania, kolorowania, zakreślania i szukania, co zwiększa poziom aktywnego czytania i wyszukiwania informacji. Inne zadania wiążą się z czytaniem i przetwarzaniem informacji w tabelach, grafach, mapach myślowych, schematach itp. Taka zamierzona konstrukcja poleceń powoduje, że uczeń nie może pobieżnie ich przeczytać i postąpić rutynowo. Znane są pomyłki uczniów, wynikające z pobieżnego przeczytania polecenia, mimo że jesteśmy przekonani o wiedzy ucznia.
Zadania doskonalą umiejętności potrzebne na każdym przedmiocie szkolnym
Tematyka odcinków tekstów literackich i innych skorelowana jest z programem nauczania w klasach VII i VIII. Dotyczy to na przykład historii i geografii, matematyki, a także języka polskiego. Ponadto zadania doskonalą umiejętności przydatne na innych przedmiotach takie, jak:
- budowanie wypowiedzi krótkiej – wnioski, uzasadnienia, wyjaśnienia, przypisy,
- notowanie w formie planu, tabel, wykresów, grafów, map myślowych,
- tworzenie i czytanie diagramów, map, szkiców.
Porady praktyczne
Optymalnie uczeń powinien wykonać jedną kartę ćwiczeń na tydzień pod okiem nauczyciela lub terapeuty, a w razie potrzeby i zależnie od tempa pracy, uzupełnić ją w domu.
Karty pracy można wykorzystywać w różnorodny sposób. Karta pracy nie zakłada gotowego scenariusza lekcji. Uczniowie mogą z nią pracować indywidualnie, w parach, w grupach czy całą klasą. Praca z kartą może wypełniać całą lekcję lub też jej część. Można wykonywać wszystkie zadania lub tylko niektóre, zgodnie z założonymi celami.
Egzamin ósmoklasisty jest dużym wyzwaniem dla ucznia z trudnościami w uczeniu się.
Aby zakończył się sukcesem, uczeń potrzebuje dłuższego okresu przygotowania i specjalnych pomocy, które pomogą mu przezwyciężyć trudności. Dlatego proponujemy zorganizować w szkole dodatkowe zajęcia – w formie Klubu Ortograffiti – przygotowujące uczniów wymagających dodatkowego wsparcia z klas VII i VIII do egzaminu.